Woordenschat

Woordenschat is een vrij breed begrip. Wanneer ik een student feedback geef op zijn woordenschat, kan dit gaan over een gebrek aan variatie, fouten in vaste combinaties, verkeerde woordkeuze, niet kloppende voorzetselcombinaties en zelfs een verkeerd gekozen lidwoord. Je zou bijna denken: gaat dit weleens goed? Hieronder enkele voorbeelden van fouten die ik regelmatig tegenkom.  

Variatie – Dit geeft mensen ook een veiliger gevoel. Hierdoor hebben mensen een gevoel van veiligheid en dat vind ik erg belangrijk.
Bovenstaand voorbeeld kan wijzen op een kleine woordenschat, maar dit hoeft natuurlijk niet altijd het geval te zijn. Bij het beoordelen van een tekst is woordenschat voor mij vaak een blinde vlek: dat er iets mis is valt pas op wanneer er echt fouten worden gemaakt. Als een student een kleine woordenschat heeft, kijk ik daar vaak overheen. Meestal lees ik een tekst hier speciaal een keer op na. Constante herhaling van woorden gaat echter wel opvallen. Is dat nou erg, een kleine woordenschat? Op hbo-niveau wordt het op een gegeven moment problematisch als je je niet concreet genoeg kunt uitdrukken en het moet houden bij omschrijvingen of woorden die de lading niet dekken van wat je wilt zeggen. Dat geldt voor woordenschat in het algemeen en bijvoorbeeld voegwoorden en het leggen van verbanden in het bijzonder. Het blijven herhalen van woorden is bovendien storend voor de lezer en maakt een tekst dus ook minder aantrekkelijk. Studenten geven elkaar dit vaak terug als feedback.

Het mixen van vaste constructies – Hier gebeurde regelmatig dingen die niet door de bocht konden.
Een van de meest voorkomende en meest vermakelijke: de Johan Cruijff-achtige mengelmoezen van verschillende vaste constructies. Wie maakt zich er niet af en toe aan schuldig? 

• Ik ben zelf ook werkachtig in de zorg.
• Mijn Engels is helaas niet zo breed.

Dit soort 'fouten' zijn zo begrijpelijk. Taal barst van de vaste uitdrukkingen en het is ondoenlijk om ze allemaal uit elkaar te houden en te kennen.

Bijna goed – Een landelijke competitie waarbij teams en supporters van heiden en verre komen.
Een variatie op het hier bovenstaande. Vaak net zo leuk. Ik stel voor dat we dit voortaan zelf allemaal minstens één keer per tekst doen voortaan.

• Studenten worden in het diepe gegooid en moeten hun eigen doppen schillen.
• Nog een toevoeging of reactie op dit artikel, chroom niet te mailen naar het onderstaande e-mailadres en laat je mening horen.
• De gemeente moet een extra subsidiepot aanschaffen.

Voorzetsels – Ik kijk heel erg uit om met u en uw collega's samen te gaan werken.
'Uitkijken naar iets' is iets heel anders dan 'uitkijken om iets'. En solliciteer je nou naar een baan, op een baan of voor een baan? Het Nederlands lijkt wel kampioen in venijnige voorzetselcombinaties. Die kleine woordjes kunnen soms een groot verschil maken. 

Wat te doen?
Je woordenschat vergroten is iets wat je niet zomaar binnen zes lessen doet. Het is geen kwestie van een paar regeltjes leren, maar eerder van nieuwe gewoontes aanleren en dat kost tijd. Kranten en boeken lezen, woorden markeren en opzoeken, een woorddossier aanleggen, nieuwe woorden herhalen, de nieuwe woorden zelf gaan gebruiken. Een woord opnemen in je passieve woordenschat (woorden die je kent, maar zelf niet gebruikt) is niet zo moeilijk, maar voordat je een nieuw woord ook daadwerkelijk zelf gebruikt (actieve woordenschat), is er heel wat water naar de Maas gedragen, of zoiets.