Weerstand

Uitstekende vragen en soms heb ik het gevoel dat ik tijdens zo’n eerste les van een module over een soort mijnenveld loopt en alleen maar kan hopen dat ik niet op een mijn stap (lees: niet zo’n lastige vraag krijg). En als ik dan toch op een mijn stap, dat ik er dan slechts met wat kleerscheuren vanaf kom. Aan de andere kant: als ik bang ben voor goede vragen, ben ik als docent niets waard. Deze vragen komen ergens vandaan en ik moet juist blij zijn met kritische studenten!

Nee, er is niets mis met goede vragen, maar er is ook nog zoiets als onwenselijke antwoorden. Soms laat ik doorschemeren dat ik niet zo kapot ben van de eindexamens van de middelbare school, en dat minder (of geen) aandacht voor schrijfvaardigheid in het centraal schriftelijk eindexamen automatisch betekent dat er minder aandacht voor schrijfvaardigheid is tijdens de lessen, waardoor studenten uiteindelijk minder meters maken en gewoon minder goed kunnen schrijven. Schrijfvaardigheid is nu eenmaal niet puur objectief te beoordelen, waardoor het automatisch een minder populair onderdeel is bij zowel docenten als examenontwikkelaars. Hbo’s achten het dus regelmatig noodzakelijk om de schrijfvaardigheid van hun studenten toch nog maar eens te testen. Hebben de studenten daar een boodschap aan? Natuurlijk niet! Het is niet hun schuld.

Hetzelfde geldt voor de docenten aan het hbo. Het feit dat zij een tekst beoordelen als goed, wil niet zeggen dat het dus een goede tekst is. Kunnen we dat de studenten kwalijk nemen? Nee. Is het vervelend? Jazeker! Moeten we docenten bijscholen? Absoluut. Hebben ze daar zin in? Wat denk je zelf?

Dat naar schatting zo’n zestig procent van de hbo’ers niet op het niveau zit waar hij moet zitten bij aanvang van een opleiding, kunnen we de studenten zelf dus onmogelijk verwijten. Bij zulke overweldigende cijfers spreken we van een weeffout in het systeem. Of het middelbaar onderwijs moet harder gaan lopen, of de hbo’s moeten hun eisen terugschroeven (en daarmee ook de toekomstige werkgevers en de accreditatiecommissies). Een derde optie – maar dat is geen duurzame oplossing – is dat de hbo’s zelf hun studenten trainen in schrijfvaardigheid. Het lost de weeffout niet op, maar voor zolang die er nog is, draag ik graag bij aan de reparatie ervan.

En ik weet het: de klacht dat de jeugd steeds slechter schrijft klinkt al honderden jaren. Dus waar maak ik me zo druk om? Dat is voor mij echter geen reden om het bijltje erbij neer te gooien en alles maar te accepteren. Taalverandering is prachtig en zal ik nooit tegenwerken, maar onderwezen worden in hoe je jezelf schriftelijk goed verwoord, heeft ook te maken met het krijgen gelijke kansen. Studenten die ooit met een achterstand beginnen, moeten keer op keer een nieuwe horde nemen om bij te blijven op de rest. Daar hebben ze ondersteuning bij nodig en die bied ik graag. En dat is misschien het meest wenselijke antwoord dat ik mijn studenten kan geven: ik wil dat jullie nu en straks allemaal gelijke kansen hebben! Aan de slag dus.