Collectieve autonomie

Ik denk dat wij van nature al een vrij platte structuur hebben, omdat we met een relatief klein team werken. Inspraak en uitwisseling zijn hierdoor vanzelfsprekend. Maar collectieve autonomie gaat verder dan dat. Beleid opleggen van bovenaf en docenten hier inspraak in geven is in mijn ogen niet voldoende. Waarom zouden zij dat beleid niet gewoon zelf vorm kunnen geven, als zij uiteindelijk degenen zijn die het uit moeten voeren? In een systeem van collectieve autonomie (een ‘geflipt’ systeem) werken de docenten niet meer voor hun leidinggevenden, maar zijn de leidinggevenden er om de docenten te ondersteunen. Het is een systeem dat gebaseerd is op vertrouwen, niet op controle.

Waarom zouden we pleiten voor zelfsturend onderwijs als ons eigen bedrijf misschien helemaal niet zelfsturend werkt? Hoe denkt ons team hierover? Daar waren we benieuwd naar. Het allerstomste wat je dan kunt doen is van bovenaf bepalen dat zij voortaan de baas zijn. We deelden dus alleen de afbeelding van de omgekeerde piramide uit en lieten de rest over aan hen. Een greep uit de ideeën:

• Lesbezoeken hoeven niet meer afgelegd te worden door Meli en Meike, maar we kunnen meer bij elkaar in de klas kijken ter inspiratie en voor feedback.
• Nieuwe docenten kunnen gekoppeld worden aan een ervaren docent, als een soort buddysysteem.
• Docenten kunnen zelf de vergaderingen leiden.
• Docenten kunnen zelf hun rooster maken.

Toen ik naar de trein liep, stelde ik me nog wat vragen: Waarom zouden wij bepalen wie geschikt is als docent en wie niet? Waarom zouden wij de training voor nieuwe docenten inrichten en uitvoeren? Waarom voeren wij alleen de acquisitie voor nieuwe opdrachtgevers? Waarom bepalen wij eigenlijk wie wat verdient? En waarom gaan alleen wij over het budget?

Kortom: dankzij flip the system stel ik nu vragen bij al onze werkzaamheden en dat is leuk! Het is eigenlijk gek hoe snel je je nestelt in je positie als ‘leidinggevende’ en je bepaalde taken en verantwoordelijkheden toe-eigent. Het voelt heerlijk om hier als team over na te kunnen denken. Ik ben ervan overtuigd dat in het hele onderwijsveld niet alleen docenten beter worden van die omgekeerde piramide, maar ook hun leidinggevenden.

Bron figuur: www.flip-the-system.org